Vào thế kỷ XIX, trong khi những người đàn ông chỉ quen với việc sử dụng đồng hồ bỏ túi và nhíu mày nhếch mép với ý tưởng đeo một chiếc đồng hồ nhỏ ở cổ tay, những người phụ nữ tiến bộ đã đang tràn đầy hi vọng để hướng vào tương lai.
Lịch sử của đồng hồ đeo tay nữ thời trang là một câu chuyện thú vị xoay quanh các chủ đề bản quyền, thể thao, nhận thức, nghệ thuật và quyền tự do,… – cứ thế quả lắc vật lý dao động qua lại giữa giá trị thời trang và chủ nghĩa thực dụng cho đến khi ổn định ở một điểm cân bằng hoàn hảo ở giữa.
Nguồn gốc hoàng gia
Đồng hồ bỏ túi là cách để xem giờ vào những năm 1800 và được sử dụng rộng rãi bởi các thương gia. Tuy nhiên, từ năm 1810, Caroline Murat – Nữ Hoàng Naples (Ý) và là em gái của Napoleon Bonaparte, đã được Abraham-Louis Breguet làm thủ công cho một món trang sức công phu, chiếc vòng tay sang trọng được khảm cùng một chiếc đồng hồ nhỏ.
Abraham-Louis Breguet là quốc vương của Phổ (Đức), một nhà horologist – người nghiên cứu khoa học về thời gian và làm đồng hồ, cũng là người đã thực hiện nhiều đổi mới trong quá trình làm nghề đồng hồ ở Pháp. Món phụ kiện kỳ quặc khác thường của Nữ Hoàng Caroline Murat trong thời kỳ đó, ngày nay được biết đến là chiếc đồng hồ nữ đeo tay đầu tiên trong lịch sử.
Xu hướng nhanh chóng phát triển trong phạm vi hoàng gia, được yêu thích bởi những người phụ nữ có địa vị cao trong xã hội, thèm muốn ‘chiếc đồng hồ đeo tay’ tinh xảo cho cổ tay của họ. Như Bá Tước phu nhân Rasponi, hay Louise Murat – người con út của Nữ Hoàng Caroline Murat; giống như Mẹ của mình, bà là một trong những khách hàng thân thiết và nổi tiếng của Maison Breguet.
Hay Bá Tước phu nhân Koscowicz của Hungary, được biết đến với chiếc đồng hồ trang sức lộng lẫy được làm bởi nhà chế tác đồng hồ Antoni Patek – nhà sáng lập của Patek Philippe & Co.. Những chiếc đồng hồ nữ sơ khai này không có độ chính xác cao về mặt máy móc nhưng đã làm hài lòng về tính thẩm mỹ. Đồng hồ đeo tay lúc này hầu như chỉ được xem là phụ kiện của phụ nữ, nhưng sau đó xung đột toàn cầu sẽ khiến điều đó thay đổi.
Chiến tranh và đồng hồ
Khi chiến tranh làm rung chuyển toàn cầu vào đầu thế kỷ XX, các tướng lĩnh của các quốc gia lớn tìm kiếm những cách thức mới để nâng cao hiệu quả quân sự. Một trong những phương pháp của họ là cho binh lính sử dụng đồng hồ đeo tay thay vì đồng hồ bỏ túi, điều này sẽ đơn giản và nhanh hơn cho các binh sĩ vì chỉ cần lướt xem thời gian trên cổ tay, thay vì lục lọi vào ngăn túi bên trong áo.
Năm 1918, thương hiệu Timex đã biến món trang sức đồng hồ của phụ nữ thành chiếc đồng hồ đeo tay phục vụ mục đích quân sự bằng cách gắn thêm khóa (lugs) và dây (strap) quấn vào cổ tay, nút điều chỉnh (crown) di chuyển từ 12h sang 3h như chúng ta thường thấy ngày nay. Đó là mẫu đồng hồ nam đeo tay đầu tiên phục vụ cho quân đội Mỹ.
Có khoảng 2000 chiếc đồng hồ được đặt hàng bởi vua nước Phổ – Kaiser Wilhelm I (và là Hoàng Đế đầu tiên của nước Đức thống nhất kể từ 18/1/1871) cho các sĩ quan hải quân Đức. Đơn đặt hàng này từ hải quân Đức được ghi nhận là cú hích đại diện đầu tiên cho ngành sản xuất đồng hồ đeo tay hàng loạt. Mặc dù mục đích quân sự trong Thế Chiến I đã mang lại tính cách mạng cho đồng hồ đeo tay, nhưng việc áp dụng không thực thi nhiều cho đến khi bước vào Thế Chiến II.
Mặc dù sự tiến hóa này vẫn còn khá sớm – khoảng vài thập niên trước khi những người đàn ông trên khắp thế giới bắt đầu chấp nhận ý tưởng đeo một món phụ kiện của phụ nữ trên đường phố, thì thị trường đồng hồ của phụ nữ đang mở rộng. Các nhà thiết kế Thụy Sĩ bắt đầu giới thiệu những chiếc đồng hồ trang trí bằng đá quý mà họ quảng cáo như một món trang sức must-have thời thượng.
Giá trị được thúc đẩy mạnh bởi phụ nữ
Nhờ vào phụ nữ, chẳng mấy chốc, đồng hồ không còn là món trang sức gắn liền với đá quý mà ngày càng thực dụng hơn. Đồng hồ đeo tay dần trở thành một phần trong cuộc sống của chúng ta cho đến đầu thế kỷ XXI, thực tế đến nổi việc sử dụng đồng hồ bỏ túi không chỉ lỗi thời, hoài cổ quá mức mà còn có vẻ ngớ ngẩn.
Có lẽ người đeo đồng hồ nữ nổi tiếng nhất trong những năm Roaring Twenty của thế kỷ XX là vận động viên Mercedes Gleitze. Táo bạo và đầy dũng cảm, ngày 7/10/1927, Mercedes Gleitze đã bơi qua eo biển Manche (hay English Channel) với một chiếc đồng hồ Rolex Oyster có khả năng chịu được tác động của thời tiết khắc nghiệt trên cổ tay.
Một bức ảnh chụp Mercedes Gleitze bơi trong làn nước biển lạnh giá và bao quanh bởi một đám đông nhiệt tình đã lan truyền ra khắp thế giới, mang đến cho đồng hồ đeo tay một danh tiếng thể thao và giá trị mới. Rolex Oyster, được ra đời vào năm 1908 bởi nhà sáng lập Rolex Hans Wilsdorf, đã trải qua thử thách 10 tiếng đồng hồ chìm trong nước biển để trở thành chiếc đồng hồ đeo tay không thấm nước đầu tiên trên thế giới.
Đến năm 1984, thương hiệu Timex đã phát minh ra chiếc đồng hồ thể thao Timex Triathlon. Công ty đã cho ra mắt các mẫu đồng hồ Timex Triathlon nam và nữ cùng một lúc. Chiếc đồng hồ sáng tạo này đã được sử dụng bởi các vận động viên nữ có tinh thần mạo hiểm đáng nể như Mercedes Gleitze, và trở thành một trong những “tượng đài” của lịch sử thương hiệu.
Bước vào thị trường
Đến một thời điểm mà đồng hồ đeo tay của phụ nữ có xu hướng tiến về 2 thái cực: hoặc là một món trang sức thời thượng hoặc một phụ kiện cực kỳ tiện dụng. Đó là khoảng giữa thế kỷ XX, các phong trào giải phóng phụ nữ có dấu hiệu bốc hơi. Trước vấn đề đặt ra: tại sao phụ nữ của những năm 1950 không thể có một chiếc đồng hồ đeo tay đáp ứng cả hai chức năng?
Các nhà chế tác đồng hồ của Timex đã nhìn thấy một khoảng trống trên thị trường từ đó tạo ra những chiếc đồng hồ vừa thời trang vừa thực tế, chất lượng cao thẩm mỹ cao. Thương hiệu đồng hồ Timex bắt đầu hướng đến những chiếc đồng hồ thời trang, bền bỉ và máy móc chính xác.
Với những bộ động cơ nhỏ hơn hiệu quả hơn, Timex bắt đầu sản xuất những chiếc đồng hồ nữ mỏng manh đầu tiên. Những chiếc đồng hồ này thể hiện một phong cách thanh lịch nhưng vẫn đảm bảo phẩm chất bền bỉ. Tại một thị trường nhập khẩu sang trọng của Thụy Sĩ, tầm giá thấp hơn của đồng hồ Timex giúp phụ nữ sở hữu những kiểu dáng thời trang và chất lượng, dễ dàng kết hợp với những bộ trang phục khác nhau.
Xã hội đã tạo ra một món đồ mới để kiểm soát những giờ những phút đang trôi qua. Đồng hồ trở thành một món đồ thực dụng, thiết yếu. Đồng thời cũng là phụ kiện của phong cách, hoặc một món quà có ý nghĩa đánh dấu những cột mốc quan trọng trong đời người.
Kết luận
Hành trình ngoạn mục của đồng hồ đeo tay nữ đã khẳng định chắc nịch rằng không ai có thể dự đoán chính xác diễn biến của lịch sử. Một bài báo của tờ New York Times vào ngày 9/7/1916 nhận xét chiếc đồng hồ đeo tay bị người dân Mỹ coi là một trò đùa hay một ý tưởng ngớ ngẩn.
Cũng như xã hội từng lầm tưởng rằng tính đại chúng của điện thoại di động (khi tỷ lệ sử dụng tăng vọt theo cấp số nhân chỉ trong hai thập niên) sẽ biến những chiếc đồng hồ đeo tay trở nên vô dụng. Nhưng, đồng hồ đeo tay vẫn gìn giữ được những giá trị tuyệt vời của riêng nó, im ắng nhưng sâu sắc. Kể cả khi thế giới trở nên sôi động bởi sự xuất hiện của smart watches, tiêu chuẩn xã hội vẫn không ngừng kéo 2 thái cực thời trang và chất lượng hòa về làm một.
