Công cụ tạo lập thị trường tự động (AMM): Có thể bạn chưa biết

1. Công cụ tạo lập thị trường tự động – AMM là gì?

Công cụ tạo lập thị trường tự động (Automated Market Maker hay AMM), là một loại sàn giao dịch phi tập trung dựa trên các công thức toán học để định giá một loại tiền điện tử. Giống như các sàn giao dịch bình thường khác, chúng có nhiều cặp giao dịch khác nhau, chẳng hạn như Ether (ETH) và USDT, nhưng sẽ không có lệnh mua hay lệnh bán nào, và trader cũng không cần phải tìm kiếm người mua hay người bán.

Cơ chế hoạt động của AMM rất đơn giản, chúng ta có một bể thanh khoản chứa 2 đồng coin mà bạn muốn trao đổi. Việc của bạn chỉ là bỏ một loại tiền điện tử vào bể thanh toán, và rút ra một loại tiền điện tử khác. Việc bỏ vào, hoặc rút ra này sẽ làm thay đổi giá trị của 2 loại tài sản đó dựa trên công thức toán học mà ta sẽ đề cập ở phần tiếp theo. Quá trình này cũng khá tương tự như các dịch vụ chuyển đổi nhanh ShapeShift và Changelly, song điểm khác biệt ở đây nằm ở chỗ nguồn dự trữ của công ty sẽ được thay thế bằng các bể thanh khoản.

Vậy các bể thanh khoản này ở đâu mà có?

Một bể thanh khoản bao gồm 2 loại tài sản trong một cặp giao dịch và được cung cấp bởi người dùng, tạo ra nhu cầu trao đổi 2 loại tải sản đó với nhau. Những người đóng góp tài sản điện tử của họ để tạo nên bể thanh khoản sẽ được hưởng một mức lãi suất nhất định khi có người dùng khác trao đổi 2 loại tài sản mà họ cung cấp. Mức lãi suất này sẽ được quyết định dựa trên cặp giao dịch mà họ thêm vào bể và tùy thuộc vào từng sàn giao dịch.

AMM trực tuyến đầu tiên có tên Bancor, được thành lập năm 2017, nhưng công cụ phổ biến nhất hiện tại lại là Uniswap, Curve, Kyber và Balancer.

2. Tại sao các sàn giao dịch này lại tồn tại?

Chúng cung cấp thanh khoản một cách nhanh gọn với chi phí thấp hơn

Công cụ tạo lập thị trường tự động là giải pháp cho những hạn chế của các blockchain hợp đồng thông minh, đặc biệt là Ethereum. Trước khi AMM trở nên phổ biến, các nền tảng giao dịch phi tập trung được xây dựng trên Ethereum, như EtherDelta hay 0x luôn ứng dụng các cơ chế sổ lệnh truyền thống.

Tuy nhiên, họ gặp những vấn đề về thanh khoản, chẳng hạn như việc đặt lệnh sẽ tiêu tốn nhiên liệu hoặc sẽ cần thời gian chờ đợi xác nhận khối. Thông lượng thấp của ethereum cũng hạn chế số lượng giao dịch nhận được trước khi Blockchain chạm mức quá tải.

Điều này thực sự là vấn đề đối với các nhà tạo lập thị trường – nhà cung cấp thanh khoản thông qua sổ lệnh giao dịch. “Tạo ra” một thị trường thực sự đòi hỏi sự linh hoạt theo giá liên tục thay đổi. Khi một lệnh cần cả kinh phí và thời gian để thực hiện, người ta có thể lỗ nhiều hơn mức chênh lệch giá mua bán – sự khác biệt giữa giá chào bán cao nhất và giá mua thấp nhất.

AMM giúp việc cung cấp thanh khoản trở nên tiết kiệm và đơn giản hơn thông qua một quá trình đơn giản và hoàn toàn tự động – như chính cái tên của nó. Thậm chí những người dùng phổ thông cũng có thể thực hiện việc cung cấp thanh khoản, dễ dàng hơn rất nhiều so với các sàn giao dịch truyền thống có thể cần đến những kiến thức về kỹ thuật cao hơn.

3. AMM hoạt động như thế nào?

Giá của các loại tiền điện tử sẽ được xác định thông qua một công thức toán học.

Khi giao dịch trên một AMM, người dùng sẽ tương tác với một bể thanh khoản. Cụ thể, khi người dùng yêu cầu chuyển đổi từ một loại tiền điện tử này sang một loại tiền điện tử khác, một công thức toán học sẽ được tự động khởi chạy và thực hiện nhiệm vụ xác định giá trị về số lượng và giá mã token mà người dùng đó có thể nhận được tùy vào thời điểm thực tế.

Công thức đơn giản nhất sẽ là X x Y = K.

Trong đó:

• X và Y là lượng Token trong bể
• K là một hằng số cho trước không đổi.

Phương trình này sẽ có dạng hyperbole: một kiểu hình tiệm cận với cả số vô cực và số 0 tại các cực trị.

Mỗi giao dịch sẽ có mức trượt giá nhất định – mức độ ảnh hưởng lẫn nhau giữa kích cỡ lệnh giá và mức giá cuối cùng được thực hiện. Dạng hyperbole này thể hiện độ trượt giá nhỏ hơn đối với các lệnh nhỏ, nhưng khi kích cỡ lệnh lớn hơn, mức trượt giá sẽ tăng phi mã. Uniswap đã luôn sử dụng công thức này, nhưng những nền tảng khác có thể sử dụng các thuật toán phức tạp hơn để có thể chủ động điều chỉnh mức trượt giá.

4. Người dùng có thể sử dụng công cụ tạo lập thị trường tự động như thế nào?

Liên kết ví và xác thực giao dịch

Sử dụng một giao thức AMM tương đối đơn giản: Người dùng truy cập vào trang web hoặc những nền tảng khác có liên quan, liên kết một ví DeFi với giao thức, chọn một tài sản để bán hoặc mua, nhấn “Chuyển đổi” và xác nhận giao dịch trên ví.

Quá trình cung cấp thanh khoản cũng tương tự như khi giao dịch. Sau khi liên kết một ví, người dùng có thể truy cập phần “nhà cung cấp thanh khoản” và chọn mức họ muốn gửi vào bể. Trong nhiều giao thức, họ sẽ cần phải cung cấp cả hai loại tài sản. Ví dụ, nếu như eth được trao đổi thành 4.4400 USDT, họ cần cung cấp đồng thời 1 ETH và 4.400 USDT để tạo nên một bể thanh khoản.

Sau khi xác nhận giao dịch, người dùng sẽ nhận được một mã Token đại diện cho tài sản họ sở hữu bên trong bể thanh khoản. Mã này sau đó có thể được chuyển sang cho bất kỳ ai hoặc chuyển đổi lại thành các coin trước đó, cộng với lượng giá trị tăng thêm.

5. Tại sao AMM lại có thể trở nên phổ biến?

Sự phi tập trung và quyền sử dụng không giới hạn là những điểm cộng lớn

Công cụ tạo lập thị trường tự động đang giải quyết được rào cản lớn nhất mà quá trình đưa sàn giao dịch phi tập trung đến gần hơn với người dùng phổ thông đang gặp phải: thanh khoản. Khi đó không còn là vấn đề, các lợi ích tự nhiên của một sàn giao dịch phi tập trung sẽ phát huy tác dụng.

Không giống như các sàn giao dịch tập trung truyền thống, không hề tồn tại một “người gác cổng” để sàng lọc các dự án hay người dùng. Giao thức của AMM là một giao thức mở, không yêu cầu người dùng tạo tài khoản riêng hay xác minh danh tính người dùng. Một địa chỉ ví là tất cả những gì chúng ta cần để tương tác với các giao thức.

Đánh giá dưới góc độ dự án, sàn giao dịch phi tập trung là một phương án tuyệt vời để đưa một mã Token vào thị trường và cung cấp thanh khoản. Không hề tồn tại bất kỳ phí niêm yết hay tiêu chuẩn tiếp nhận nào, khiến cho bất kỳ ai, kể cả một người chưa từng tiếp xúc với lĩnh vực này cũng có thể tự thành lập cho mình một bể thanh khoản đối với mọi loại Token.

Phổ thông hóa hoạt động cung cấp thanh khoản cũng sẽ khiến những “fan” hâm mộ dự án cũng như người nắm giữ có thể giúp tạo ra một thị trường thanh khoản với những mã Token mới mà không cần sự trợ giúp của bất kỳ nhà tạo lập thị trường lão luyện nào. Thêm vào đó, các sàn giao dịch phi tập trung AMM nhìn chung có giao diện tương đối đơn giản, khi không còn hiển thị những quyền chọn lệnh mua bán nâng cao hay các biểu đồ giá trên bảng điều khiển.

6. Rủi ro và hạn chế của AMM là gì?

Các bug, định giá thiếu chính xác và những khoản hao hụt tạm thời

Ngoài những mặt tích cực, sản phẩm của AMM vẫn sở hữu những rủi ro và hạn chế nhất định. Xâm nhập mạng và những điểm yếu đã luôn ảnh hưởng đến những sàn giao dịch như Uniswap và Balancer, nơi những nhà cung cấp thanh khoản thỉnh thoảng thấy tiền tự nhiên không cánh mà bay sau các tương tác hợp đồng thông minh phức tạp. Mặt khác, trader đang để ngỏ chiến lược của mình cho cả thế giới nhìn vào, khiến những kẻ nhanh chân hơn có thể thực hiện lệnh trước và lợi dụng những người dùng khác.

Công cụ tạo lập thị trường tự động cũng không thể tồn tại nếu thiếu đi sổ lệnh truyền thống khi cần kiểm soát chênh lệch giá. Các công thức toán học, dù có sự thiết thực nhất định, cũng không thể hoàn toàn đại diện cho tâm lý thị trường. Các trader kiếm lời trên giá chênh lệch cần cố định giá tài sản trên một AMM, nhưng điều này sẽ phát sinh những khoản Tổn thất vô thường (impermanent loss) trên rất nhiều sàn giao dịch.

Tóm lại, các trader này cần sinh lời bằng cách tạo giá cân bằng, nhưng mức lợi nhuận này lại được trích ra từ chính những nhà cung cấp thanh khoản. Dù có nhận được một khoản phí giao dịch, các nhà cung cấp thanh khoản vẫn có thể mất tiền nếu như giá tăng hoặc giảm quá sâu. Sự hao hụt này là “tạm thời” do giá sẽ luôn luôn đảo chiều, nhưng trên thực tế, điều này không phải lúc nào cũng xảy ra.

Dù đang dần được cải tiến, lượng giao dịch và thanh khoản trên các AMM vẫn còn thấp khi so sánh với các sàn giao dịch tập trung lớn nhất. Tắc nghẽn lưu thông nhiên liệu trong mùa hè 2020 cũng thể hiện rằng họ đang sử dụng đến mức nhiên liệu trần, và cần những biện pháp tiêu thụ hợp lý hơn để có thể chuẩn bị sẵn sàng cho những phát triển trong tương lai.

Nguồn tham khảo: Cointelgraph

Hi vọng những kiến thức hữu ích trên sẽ giúp bạn tìm ra chiến lược đầu tư thông minh cho chính mình. Hãy trải nghiệm mua bán tiền điện tử ngay trên sàn Remitano thông qua kênh giao dịch P2P, SWAP và đầu tư Invest ngay hôm nay để bắt đầu tạo ra lợi nhuận. Và đừng quên đào RENEC mỗi ngày nhé,

Nguồn: Công cụ tạo lập thị trường tự động (AMM): Có thể bạn chưa biết