Bạn đã từng nghe nói đến chứng khoán phái sinh chưa? Bạn có biết chứng khoán phái sinh là gì? Tại sao nên đầu tư vào chứng khoán phái sinh để làm giàu? Tham khảo ngay bài viết sau để trả lời cho câu hỏi chứng khoán phái sinh là gì.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở.
Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và/hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán và/hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai.
Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, v,v.. hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, v.v.
Các loại chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh bao gồm 4 loại chính:
- Hợp đồng kỳ hạn: là một thỏa thuận giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước ngay ở thời điểm hiện tại.
- Hợp đồng tương lai: là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
- Hợp đồng quyền chọn: Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo mức giá được xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.
- Hợp đồng hoán đổi: Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.
Trong đó, hợp đồng tương lai sẽ là sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam, cụ thể là Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (VN30 và HNX30) và Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 5 năm). Các sản phẩm này được lựa chọn trước tiên do tính chất sản phẩm đơn giản, tài sản cơ sở đều là các công cụ có độ rủi ro thấp và có tính đại diện cao. Nguyên tắc giao dịch Hợp đồng tương lai cũng không quá khác biệt so với giao dịch cổ phiếu trên thị trường cơ sở.
Cách giao dịch chứng khoán phái sinh
Có 2 cách để giao dịch chứng khoán phái sinh:
- Thông qua sàn giao dịch phi tập trung OTC. Các công cụ phái sinh OTC là các hợp đồng được thực hiện riêng giữa 2 bên và không được kiểm soát. Giao dịch thông qua OTC sẽ có chi phí thấp hơn do không có bên thứ 3, tuy nhiên có rủi ro từ các bên không thực hiện hợp đồng theo quy định khi đến hạn.
- Thông qua sàn giao dịch được nhà nước điều tiết. Các chứng khoán phái sinh được niêm yết ở những sàn giao dịch này là hợp đồng phải thông qua thẩm định trước khi niêm yết trên sàn giao dịch. Giao dịch chứng khoán phái sinh ở những sàn này sẽ phải chịu mức phí giao dịch lớn tuy nhiên các bên tham gia hợp đồng được đảm bảo quyền và nghĩa vụ.
Ở mỗi loại sàn giao dịch là có một công cụ phái sinh được sử dụng rộng rãi. 2 loại công cụ được sử dụng rộng rãi bởi các nhà giao dịch là:
- CFD (hợp đồng chênh lệch): CFD là một thỏa thuận giữa hai bên để trả chênh lệch giá của một tài sản giữa thời điểm một vị thế được mở và khi nó được đóng ở bất kỳ thời điểm nào. Đây là một công cụ phổ biến cũng là công cụ uy tín nhất trên sàn OTC vì đây là hợp đồng giữa nhà đầu tư và nhà môi giới.
- Quyền chọn: cung cấp cho người giao dịch quyền (nhưng không phải nghĩa vụ) mua hoặc bán một tài sản ở một mức giá nhất định trong một khung thời gian nhất định. Công cụ phái sinh này là công cụ hiện đại nhất trong các hợp đồng phái sinh được niêm yết trên sàn giao dịch.
Một CFD, giống như quyền chọn, cũng là một sản phẩm phái sinh cho phép các nhà giao dịch suy đoán về sự tăng giảm của thị trường. Mỗi công cụ phái sinh khác nhau lại có cách thay đổi giá khác nhau. Như giao dịch quyền chọn, di chuyển một điểm trong tài sản cơ bản không phải lúc nào cũng bằng động thái một điểm trong hợp đồng quyền chọn, còn với CFD thì lại có giá bám sát với giá của tài sản cơ sở.
Bài viết trên đã đưa ra cho bạn những thông tin cơ bản và cần thiết để trả lời câu hỏi chứng khoán phái sinh là gì. Hy vọng bạn đã trang bị thêm được nhiều kiến thức cho bản thân và sẵn sàng trên con đường làm giàu của mình.
Nguồn tham khảo: Chứng khoán phái sinh là gì? Sức nóng không hề giảm của chứng khoán phái sinh
