Chứng khoán là gì? Có nên đầu tư làm giàu vào chứng khoán hay không? Đây là câu hỏi của rất nhiều nhà đầu tư kể cả những nhà đầu tư lâu năm. Vậy cụ thể Chứng khoán là gì? Có bao nhiêu loại chứng khoán? Đầu tư chứng khoán có đem lại lợi nhuận cao không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau!
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán là một bằng chứng xác nhận sự sở hữu hợp pháp của người sở hữu đó với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành.
Cụ thể, một cổ phần đại diện cho quyền sở hữu hợp pháp của một doanh nghiệp. Các tập đoàn sẽ phát hành cổ phiếu (cổ phiếu thông thường và cổ phiếu ưu đãi). Cổ phiếu khi được hoán đổi cho nhau thì sẽ được gọi là “chứng khoán”. Như vậy, đầu tư vào thị trường chứng khoán nghĩa là bạn đang mua quyền sở hữu một hay nhiều doanh nghiệp.
Các loại chứng khoán phổ biến hiện nay
Chứng khoán vốn
Chứng khoán vốn được biết đến nhất là cổ phiếu phổ thông. Tức là cổ phiếu nhà đầu tư cá nhân hay mua trên các sàn chứng khoán.
Chứng khoán vốn thể hiện quyền sở hữu của cổ đông một thực thể (công ty, ủy thác…)
Vì chứng khoán vốn xem như là cổ phiếu, nên nó có vai trò và đặc điểm như là cổ phiếu: được trả cổ tức nếu công ty hoạt động kinh doanh tốt, được hưởng lợi từ việc bán chênh lệch giá (mua thấp bán cao), chứng khoán vốn cũng có quyền biểu quyết các hoạt động quan trọng của công ty.
Trong trường hợp phá sản, giải thể thì cổ đông sẽ nhận lại các khoản tiền còn lại, khi công ty thanh toán xong các khoản nợ.
Chứng khoán nợ
Chứng khoán nợ được biết đến nhiều nhất là trái phiếu. Khi bạn sở hữu chứng khoán nợ, hay trái phiếu công ty, điều đó thể hiện bạn là chủ nợ của công ty.
Khi bạn sở hữu chứng khoán nợ, thì xác lập tiền bạn cho công ty vay và công ty phải có tránh nhiệm hoàn trả (trừ trường hợp phá sản, mà không đủ tiền trả nợ). Chứng khoán nợ thể hiện số tiền cho vay, lãi suất, kỳ hạn, gia hạn…
Chứng khoán nợ ngoài sản phẩm chủ đạo là trái phiếu (trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp), chứng chỉ tiền gửi (CD), chứng khoán được thế chấp.
Nếu bạn hay gửi ngân hàng, thì cái sổ tiết kiệm bạn có thể xem là chứng khoán nợ.
Chứng khoán nợ sẽ được trả lãi thường xuyên, bất chấp công ty hoạt động tốt hay xấu. Và được ưu tiên thanh toán trước nhất trong trường hợp công ty phá sản.
Chứng khoán lai: Có thể bạn sẽ nghe một số thuật ngữ cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu chuyển đổi. Đó là dạng của chứng khoán lai. Nó có đặc tính của cả chứng khoán vốn và chứng khoán nợ. Thực tình mà nói thì nó vẫn có xu hướng thiên về chứng khoán nợ (trái phiếu nhiều hơn)
Chứng khoán phái sinh
Đây là hình thức phức tạp hơn. Hiện tại thị trường chứng khoán Việt Nam đã có giao dịch chứng khoán phái sinh, nó phụ thuộc giá vào chỉ số VN30.
Nhưng đó cũng chỉ là 1 dạng của chứng khoán phái sinh, ngoài ra còn có hợp đồng quyền chọn.
Quyền chọn thì có quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán. Ví dụ Cổ Phiếu X hiện có mức giá 50.000 đồng, và bạn dự đoán nó sẽ lên 60.000 đồng. Thay vì bỏ ra 50.000 đồng mua Cổ Phiếu X với kỳ vọng sẽ lãi 10.000 đồng (tương đương 20%).
Thì bạn có thể đặt chi phí quyền chọn giả định 1.000 đồng. Bạn sẽ mua được 50 quyền mua Cổ Phiếu X, khi Cổ Phiếu X tăng giá lên 60.000 đồng, thì bạn sẽ lãi: 50 (cổ phiếu) X 10.000 đồng (lãi 10.000 đồng/cổ phiếu) – 50.000 đồng (chi phí mua quyền) = 450.000 đồng.
Nhưng ngược lại, chứng khoán phái sinh luôn tồn tại mức rủi ro cao hơn rất nhiêu so với chứng khoán thường.
Các loại thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán gồm: thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp.
Thị trường chứng khoán sơ cấp
Thị trường chứng khoán sơ cấp: người mua chứng khoán lần đầu từ nhà phát hành (chính phủ, doanh nghiệp, quỹ đầu tư). Thường huy động nguồn vốn nhàn rỗi thành vốn dài hạn để phục vụ sản xuất kinh doanh.
Cụ thể: các đợt IPO, phát hành ra công chúng lần đầu, các đợt phát hành riêng lẻ.
Thị trường sơ cấp KHÔNG hoạt động liên tục, chỉ khi doanh nghiệp cần huy động vốn.
Thị trường chứng khoán thứ cấp
Thị trường chứng khoán thứ cấp: Là nơi mua qua bán lại các chứng khoán, sau khi đã bán thị trường sơ cấp.
Thực tế, điều mà chúng tìm hiểu và nghiên cứu chứng khoán, thì chủ đạo vẫn là giao dịch thứ cấp. Mua bán cổ phiếu trên 3 sàn HOSE, HNX, UPCOM.
Khi bạn mua/bán chứng khoán, thì tức là những nhà đầu tư cá nhân, tổ chức bán/mua với bạn.
Một thị trường chứng khoán phát triển thì doanh nghiệp có thể phát hành cổ phiếu để tăng vốn đầu tư vào các hoạt động kinh doanh phát triển. Cũng như những NĐT góp vốn kinh doanh có nhu cầu thoái vốn để thực hiện hóa lợi nhuận…
Có nên đầu tư chứng khoán hay không?
Trong thời đại ngày nay, đầu tư chứng khoán không còn xa lạ gì đối với chúng ta. Nhất là khi ai cũng mong muốn có thêm nhiều nguồn thu nhập. Nhiều ý kiến cho rằng đầu tư chứng khoán là một nguồn thu nhập thụ động – không phải làm gì mà tiền vẫn chảy vào túi. Quan điểm đó có lẽ chưa chính xác, bởi bạn cũng phải dành thời gian học hỏi, tìm hiểu, quan sát và lựa chọn. Đôi khi còn phải biết chấp nhận một số “đau thương”, những việc đó thật sự không đơn giản chút nào. Nhưng thay bằng viêc có một khoản tiền tiết kiệm và mang đi gửi ngân hàng với lãi suất chỉ được khoảng 6 – 7%/ năm, kênh đầu tư chứng khoán giúp bạn có thể nhận được mức lãi suất cao hơn rất nhiều. Bởi vậy, giữa rất nhiều các kênh đầu tư hiện nay, đầu tư vào chứng khoán luôn là một kênh tốt, hiệu quả.
Không dừng lại ở đó, chứng khoán luôn được các chuyên gia tài chính – kinh tế đánh giá là kênh đầu tư linh hoạt. Không cần số vốn lớn lên đến vài trăm triệu hay cả tỷ đồng để có thểm tham gia bất động sản, NĐT chỉ cần có trong tay vài triệu đồng đã có thể đầu tư chứng khoán. Việc lãi lỗ cũng được tính toán rất rõ ràng, nhanh chóng. Đồng thời NĐT cũng có thể dễ dàng mua đi bán lại chứng khoán mà không mất quá nhiều thời gian, đó là tính thanh khoản cao.
Có ý kiến cho rằng, nếu như tiền mặt là tài sản thanh khoản cao nhất thì chứng khoán xếp thứ hai. Mọi giao dịch của NĐT liên quan đến mua hoặc bán chứng khoán sẽ được thực hiện trong một thời gian ngắn, và cũng rất nhanh chóng để có thể chuyển thành tiền mặt. Bên cạnh đó, TTCK Việt Nam là một thị trường khá chặt chẽ và minh bạch, được quản lý bởi nhiều cơ quan chức năng và các thành viên thị trường. Việc các NĐT lựa chọn các kênh đầu tư minh bạch sẽ có lợi hơn rất nhiều khi tham gia vào các thị trường chưa được công nhận hoặc thậm chí bất hợp pháp.
Hy vọng với bài viết trên, bạn đã trang bị cho mình được những kiến thức cơ bản để trả lời cho câu hỏi Chứng khoán là gì. Chúc bạn may mắn khi quyết định đầu tư chứng khoán làm giàu!
Nguồn tham khảo: Chứng khoán là gì? Có nên đầu tư vào chứng khoán hay không?
