Khái niệm về giáo dục 4.0 và giáo dục 5.0

Trong những năm gần đây, các khái niệm 4.0 và 5.0 đã dần trở nên quen thuộc với nhiều người, xuất hiện trong mọi mặt của đời sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ khái niệm này trong giáo dục, đặc biệt là khi nhiều quốc gia đang bắt đầu triển khai từ giáo dục 4.0 lên 5.0. Cùng camly Academy tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết.

Giáo dục 4.0 là gì? Mô hình giáo dục 4.0 bao gồm những yếu tố nào

(Nguồn: Sưu tầm)

Giáo dục 4.0 là mô hình giáo dục thông minh có sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường, nhà quản lý và doanh nghiệp. Mối liên kết này mang lại điều kiện học tập và cơ hội phát triển tự do cho người học. Bên cạnh đó, mô hình này còn góp phần gắn kết, vận dụng Công Nghệ giữa giáo dục và sản xuất, góp phần vào quá trình phát triển kinh tế xã hội trong thời đại 4.0.

>>>  Xem thêm: Top 3 ứng dụng Edtech thành công trên thế giới

Những yếu tố chính trong mô hình giáo dục 4.0 gồm có:

• Giảng dạy 4.0: Đây là phương pháp liên kết đa lĩnh vực, đa ngành nhưng vẫn đảm bảo tính hệ thống cần thiết. Theo đó, việc học tập theo phương pháp 4.0 sẽ không giới hạn về độ tuổi, không gian và thời gian, người học có thể dễ dàng tiếp cận mọi lúc mọi nơi thông qua internet.
• Nghiên cứu 4.0: Toàn bộ quá trình nghiên cứu và xử lý thông tin sẽ được tự động hóa bằng các phần mềm hiện đại, giúp tiết kiệm tối đa thời gian mà vẫn đảm bảo mang lại kết quả chính xác.
• Quản trị 4.0: Thông qua việc ứng dụng công nghệ, quá trình quản trị sẽ đa dạng và phong phú cho toàn bộ các yếu tố liên quan như môn học, dự án, cơ sở vật chất, giáo viên, học viên… nhưng vẫn nhanh chóng, hiệu quả và chính xác.
• Hệ sinh thái 4.0: Doanh nghiệp và nhà nước sẽ có sự tương tác, hỗ trợ để mang lại lợi ích thiết thực cho cả ba bên. Trong đó, nhà nước và doanh nghiệp sẽ chịu trách nhiệm về việc hỗ trợ tài chính, cơ sở vật chất. Nhà trường sẽ cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như các phát minh, sáng chế.

Những thay đổi tích cực giáo dục 4.0 mang lại

Có thể thấy mô hình giáo dục 4.0 đã mang lại những thay đổi rất tích cực trong quá trình học tập và giảng dạy. Cụ thể bao gồm:

Mở rộng mục tiêu học tập 

Nếu như trước đây, mục tiêu học tập chủ yếu nằm ở việc làm chủ những kiến thức và kỹ năng cơ bản như toán học, ngôn ngữ, nghệ thuật, cách sử dụng máy móc… Tuy nhiên, giáo dục 4.0 hướng đến phạm vi rộng hơn, giúp phát triển cá nhân một cách toàn diện, bao gồm các yếu tố như cảm xúc, ngôn ngữ, vận động, khai thác tối đa các trí thông minh tiềm ẩn của con người.

Giáo viên là người kết nối

Trong mô hình giáo dục 4.0, học viên có đủ phương tiện và năng lực để tiếp nhận những thông tin cần thiết. Chính vì vậy, vai trò của giáo viên sẽ là người kết nối, giúp học viên hiểu được ý nghĩa của thông tin cũng như phân biệt được đâu là điểm quan trọng và không quan trọng. Trong mô hình này, giáo viên sẽ dựa trên nhu cầu của học viên để lựa chọn và gợi mở những kiến thức cần thiết hơn là truyền đạt.

Nâng cao khả năng tự học

Khi vai trò của giáo viên thay đổi, người học cũng sẽ phải thay đổi phương thức học để đáp ứng với xu thế 4.0. Thay vì tiếp cận kiến thức theo những nội dung được thiết kế sẵn theo khuôn mẫu, người học sẽ phải nâng cao tính chủ động, khả năng tự định hướng để tìm hiểu và xây dựng mô lộ trình học phù hợp với mục tiêu và năng lực của bản thân.

>>> Xem thêm: 5 cách giúp bạn rèn luyện khả năng tự học hiệu quả nhất

Học tập mọi lúc mọi nơi

Thay vì nâng cao kiến thức tại các lớp học tập trung như kiểu truyền thống, giờ đây người học có thể tham gia các không gian học tập trên mạng một cách dễ dàng, tiện lợi. Nhờ các thiết bị có kết nối internet, quá trình học có thể diễn ra mọi lúc mọi nơi với nguồn tài liệu được lưu trữ sẵn bởi công nghệ điện toán đám mây hoặc các nền tảng hiện đại khác.

Mở rộng đối tượng dạy và học

Nếu trước đây, giáo viên là những người có bằng cấp được nhà nước công nhận thì giờ đây, khái niệm này được mở rộng hơn rất nhiều. Nhờ sự phát triển của công nghệ, bất cứ ai cũng có thể tham gia truyền đạt kiến thức và học tập để hoàn thiện bản thân. Bạn không nhất thiết phải có bằng cấp, chứng chỉ để giảng dạy mà hoàn toàn có thể chia sẻ kiến thức đến nhiều người hơn nếu tự tin vào khả năng và kinh nghiệm của mình.

Giáo dục 5.0 là gì? Làm thế nào để đi từ giáo dục 4.0 lên giáo dục 5.0

Có thể thấy, giáo dục 4.0 là hệ thống có sự tác động rất lớn của công nghệ. Không thể phủ nhận rằng mô hình này mang lại rất nhiều lợi ích và giá trị. Tuy nhiên, quá trình cải tiến và thay đổi không thể tránh khỏi những mặt trái, điều mà các nhà giáo dục luôn tìm cách để giải quyết. Đó chính là lý do vì sao có sự chuyển đối từ giáo dục 4.0 đến 5.0.

Trong đó, giáo dục 5.0 sẽ là mô hình tập trung vào chủ thể là con người chứ không phải công nghệ. Đây là hệ thống dựa trên hành động – kết quả. Mục đích của quá trình chuyển đổi này chính là những kết quả cụ thể mà con người cần đạt được thông qua trải nghiệm học tập cụ thể. Thay vì cung cấp các thiết bị, công cụ hoặc nền tảng kỹ thuật số để nâng cao trải nghiệm học tập, giáo dục 5.0 sẽ chuẩn bị cho mỗi cá nhân sự phát triển mạnh mẽ về cảm xúc, trí tuệ, xã hội cũng như sức khỏe. Tiếp theo đó là việc hoàn thiện các phương pháp tiếp cận, phương pháp sư phạm phù hợp trong từng bối cảnh khác nhau nhằm mang lại động lực, sự sáng tạo và niềm vui học tập cho từng cá nhân. Khi chuyển đổi từ giáo dục 4.0 lên 5.0, các thiết bị kỹ thuật số và cơ sở hạ tầng vẫn đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, đây là những yếu tố hỗ trợ chứ không phải là chủ thể trong giáo dục.

Để đi từ giáo dục 4.0 lên 5.0, cần một quá trình chuẩn bị và triển khai toàn diện với những nội dung sau:

Lập kế hoạch và thiết kế chương trình giảng dạy phù hợp

Đây là hoạt động quan trọng, cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan trong hệ thống giáo dục, từ phụ huynh học sinh đến đại diện các ngành. Điều này nhằm mục đích chuẩn bị đầy đủ nguồn lực để xác định nhu cầu của quốc gia. Từ đó tạo ra những sản phẩm giáo dục phù hợp. Trong đó, các nguyên tắc về việc tinh gọn có thể được áp dụng nhằm loại bỏ những yếu tố phi giá trị trong hệ thống giáo dục cũng như tạo nên một sự tinh giản lớn về chương trình giảng dạy cũng như đánh giá.

Tập trung vào chất lượng và nội dung giảng dạy

Trong bất kỳ mô hình giáo dục nào thì việc tập trung vào chất lượng và nội dung giảng dạy luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu. Bởi suy cho cùng, mục tiêu của giáo dục chính là truyền đạt kiến thức đến người học một cách phù hợp. Trong đó, giáo viên chính là người đóng vai trò trụ cột trong quá trình chuyển đổi từ giáo dục 4.0 lên 5.0, họ cần nhận được sự quan tâm phù hợp để khuyến khích sự sáng tạo và nâng cao kỹ năng sư phạm để thích ứng kịp thời.

Kết hợp giáo dục và công nghệ

Như đã đề cập ở trên, công nghệ không đóng vai trò trung tâm trong mô hình giáo dục 5.0. Tuy nhiên, đây chính là yếu tố vô cùng quan trọng, góp phần đẩy nhanh quá trình cải tiến giáo dục, đưa kiến thức đến những người có nhu cầu nhanh chóng và rộng khắp hơn. Chính vì vậy, để chuyển đổi từ giáo dục 4.0 lên 5.0 cần có sự kết hợp hài hòa giữa giáo dục và công nghệ. Đặc biệt, các công nghệ mới nhất hiện nay như thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI) là những phần không thể thiếu để nâng cao trải nghiệm học tập một cách hiệu quả.

Khuyến khích thái độ đổi mới

Đổi mới là việc hoàn toàn cần thiết để phát triển giáo dục và xã hội. Để làm được điều này, thái độ đổi mới phải được thấm nhuần để các bên liên quan tham gia tốt hơn. Trong đó, đổi mới về khả năng thích ứng và tính hữu dụng phải được xem xét một cách đơn giản dựa trên các giải pháp khả thi nhằm tạo ra môi trường thuận lợi cho quá trình thực hiện.

Đáp ứng nhu cầu của xã hội

Kết quả của quá trình giáo dục cần đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Điều này cần sự hợp tác giữa nhà trường và nhà hoạch định chính sách với cộng đồng để có hướng giải quyết thích hợp cho các thách thức xã hội. 

Người học cần được tạo điều kiện học tập tự do thay vì phát triển theo một lộ trình tiêu chuẩn hóa được thiết kế sẵn. Bên cạnh đó, cần sự tương tác liên tục giữa các bên liên quan, đổi mới trong quá trình dạy học và đánh giá dưới sự hỗ trợ của công nghệ để có thể tiến gần hơn đến yêu cầu của xã hội.

Từ giáo dục 4.0 đến 5.0 là quá trình nỗ lực của nhiều bên liên quan chứ không riêng bất kỳ một tổ chức nào. Đây là yêu cầu tất yếu trong quá trình phát triển của xã hội mang đến cơ hội học tập và phát triển toàn diện cho tất cả mọi người. Vậy nên, mỗi người đều cần trang bị cho mình tư duy đổi mới để sẵn sàng tiếp thu và thích ứng với mô hình giáo dục sắp diễn ra.

Nguồn: Khái niệm về giáo dục 4.0 và giáo dục 5.0