Khái niệm Làm đẹp và chăm sóc sắc đẹp của nhân loại đã có từ thời tiền sử. Trải qua hàng triệu năm, nhu cầu làm đẹp của con người đã phát triển và chứng kiến nhiều sự thay đổi. Ngay trong thời đại này của chúng ta, thói quen sử dụng mỹ phẩm của phái đẹp cũng khác rất nhiều so với vài năm trước đây. Phụ nữ hiện đại ngày càng thông thái và tinh tế hơn trong việc lựa chọn mỹ phẩm, cũng như các yêu cầu cao hơn, chính xác hơn và bền vững hơn.
Phái đẹp mong muốn không chỉ làm đẹp mà còn phải có hiệu quả phòng ngừa từ sâu bên trong, an toàn cho sức khỏe và thân thiện với môi trường. Những điều đó đã thúc đẩy sự ra đời của dược mỹ phẩm. Vậy, trong khi thuật ngữ dược mỹ phẩm ngày càng phổ biến và những sản phẩm làm đẹp có dược tính này xuất hiện ngày càng nhiều. Các nàng, đã thực sự hiểu biết về dược mỹ phẩm trước khi sử dụng chúng trên làn da trân quý của mình?
Dược mỹ phẩm là gì?
“Dược mỹ phẩm” (Cosmeceuticals) là một thuật ngữ kết hợp của “mỹ phẩm” (cosmetics) và “dược phẩm” (pharmaceuticals), bắt đầu được sử dụng từ thập niên 90. Khái niệm mới này nghĩa là các loại mỹ phẩm có chứa thành phần hoạt tính/dược tính có lợi cho sức khỏe (đối với làn da) hoặc có tác dụng như là thuốc. Ngày nay, ngành mỹ phẩm sử dụng thuật ngữ này khá phổ biến. Tuy nhiên, Cục Quản Lý Thực Phẩm & Dược Phẩm – FDA (Food & Drug Administration) của Mỹ không quản lý dòng sản phẩm này. Mặc dù cơ quan FDA kiểm tra và phê duyệt các loại dược phẩm, nhưng mỹ phẩm thì không và bao gồm cả dược mỹ phẩm.
Dược mỹ phẩm khác mỹ phẩm như thế nào?
Chúng ta có thể hiểu dược mỹ phẩm là mỹ phẩm có tính chất dược phẩm, nhưng mỹ phẩm thì được định nghĩa như thế nào? Theo Cục Quản Lý Thực Phẩm & Dược Phẩm – FDA, mỹ phẩm hay sản phẩm làm đẹp, là bất cứ thứ gì “có tác dụng làm sạch, làm đẹp, tăng cường vẻ thu hút, hoặc điều chỉnh, thay đổi diện mạo bên ngoài”. Vậy, hãy cùng điểm qua các ý dưới đây để so sánh sự khác biệt giữa khái niệm dược mỹ phẩm và mỹ phẩm.
1. Mỹ phẩm thay đổi bề mặt của da, dược mỹ phẩm thì tùy thuộc chức năng của nó
Mỹ phẩm dùng để trang điểm, giúp làn da trông đẹp hơn (như mịn màng hơn bởi phấn phủ, sáng hơn bởi kem nền, môi đỏ hơn nhờ son, không tì vết nhờ kem che khuyết điểm,….) – nhưng chỉ trong một thời gian, tác dụng làm đẹp của mỹ phẩm kết thúc sau khi tẩy trang. Trong khi đó, dược mỹ phẩm thực sự có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các tế bào da, hạn chế sự xuất hiện của các nếp nhăn hoặc điều trị tăng sắc tố (chứng tăng sắc tố làm da bị thâm nám)
2. Mỹ phẩm thì lưu lại trên bề mặt da, dược mỹ phẩm thì thẩm thấu vào
Mỹ phẩm thường sử dụng các thành phần có cấu trúc phân tử lớn. Vì thế các chất này không thể xâm nhập vào da. Chúng chỉ đơn thuần ở trên bề mặt da. Ngay cả khi chúng có thể đi qua, cũng chỉ xuyên đến lớp biểu bì trên cùng – nơi hình thành lớp tế bào chết.
Đối với dược mỹ phẩm, sử dụng các thành phần có cấu trúc phân tử nhỏ hơn và kết hợp với các chất tăng cường xâm nhập tốt hơn. Đó là lý do tại sao chúng có thể thẩm thấu đủ sâu vào da để can thiệp vào các tế bào “sống” và ảnh hưởng đến sự hoạt động của tế bào – ví dụ như làm các tế bào này sản xuất ra nhiều collagen hơn, giúp ngăn ngừa và giảm nếp nhăn.
3. Thành phần hoạt tính có trong mỹ phẩm rất ít so với dược mỹ phẩm.
Mỹ phẩm không phải lúc nào cũng chứa thành phần hoạt tính sinh học. Ngay cả khi có, thì hàm lượng cũng rất ít ỏi. Vì thế mỹ phẩm thông thường không gây ra sự kích ứng (trừ khi người dùng lạm dụng quá mức hoặc sở hữu một làn da hết sức nhạy cảm). Đôi khi, những thành phần hoạt tính có chứa trong mỹ phẩm thực sự quá ít để mang đến tác dụng gì. Trong khi đó với dược mỹ phẩm, tất cả thành phần đều có hoạt tính sinh học đủ để có sự tác động gần như những gì sản phẩm đó được tuyên bố. Đó là lý do tại sao các sản phẩm dược mỹ phẩm được biết đến là có hiệu quả rất tốt.
Dược mỹ phẩm khác với thuốc ở những điểm nào?
Theo FDA, một sản phẩm được gọi là thuốc (drugs) khi “có ảnh hưởng đến cấu trúc của bất kỳ chức năng nào đó trong cơ thể.” Nghe có vẻ giống như dược mỹ phẩm? Vậy hai khái niệm này thực sự khác nhau như thế nào?
1. Để mua thuốc cần phải có đơn thuốc, nhưng với dược mỹ phẩm thì không
Điều này nghe có vẻ không đúng trong bối cảnh tại Việt Nam, bất cứ ai cũng có thể mua thuốc cho hầu hết các chứng bệnh mà không cần đơn thuốc của bác sĩ. Tuy nhiên, các thành phần hoạt tính sinh hoc của thuốc phân chia theo liều, người dùng phải nên có sự chỉ định từ bác sĩ, dược sĩ để được điều trị hiệu quả, an toàn.
Các thành phần dược tính như retinol, vitamin C, axit glycolic hay hydroquinone …có tác dụng rất mạnh. Chúng có thể làm căng các nếp nhăn, tăng sắc tố da hay thậm chí có thể gây kích ứng da, làm tổn thương da nói chung, hoặc tệ hơn có thể gây hại nghiêm trọng nếu lạm dụng. Đó là lý do tại sao chúng ta cần phải mua thuốc theo đơn.
Mọi người có thể mua mỹ phẩm tại bất kỳ cửa hàng nào, ngay cả khi lựa chọn sai, cũng không quá tệ. Chỉ là có thể nổi một vài đốm mụn (mặc dù mụn thì cũng đã khủng khiếp đối với bất cứ cô gái nào). Trong một số trường hợp, những người có làn da vô cùng nhạy cảm, có thể bị phát ban – đó là vấn đề mà những người có làn da nhạy cảm phải thực sự thận trọng.
2. Thuốc cần phải trải qua sự kiểm nghiệm khắt khe, dược mỹ phẩm thì không
Bởi vì thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng của cơ thể, cần thực sự chắc chắn rằng chúng sẽ không gây ra bất kỳ hậu quả tệ hại nào. Như một số tác dụng phụ hay khả năng gây ung thư. Thông thường, những quy trình kiểm duyệt sản phẩm thuốc phải mất nhiều năm (thậm chí hơn 20 năm) và các công ty dược phẩm phải chi trả một số tiền lớn.
Tất nhiên, mỹ phẩm cũng được kiểm tra, nhưng không quá nghiêm ngặt như chúng ta vẫn tưởng. Mỹ phẩm chỉ ảnh hưởng đến bề mặt của da, miễn là không bao gồm bất kỳ thành phần độc hại nào (hiển nhiên là bất hợp pháp) và không ảnh hưởng đến chức năng của cơ thể, mỹ phẩm có thể được bán tự do trong các cửa hàng.
Còn về dược mỹ phẩm thì sao?Dược mỹ phẩm có ảnh hưởng đến chức năng của da, và thông thường các nhà sản xuất cần có các công trình nghiên cứu để chứng minh cho tuyên bố vềhiệu quả của sản phẩm, nhưng không hề phải đối mặt với những thử nghiệm khắt khe như đối với thuốc. Như trên đã đề cập, FDA không có trách nhiệm kiểm duyệt và quản lý dược mỹ phẩm.
Những vấn đề cần biết đối với dược mỹ phẩm
Nhiều bao bì sản phẩm dược mỹ phẩm trông rất giống với thuốc, và công thức của chúng có chứa những thành phần dược tính. Khi đó, những tuyên bốvề tác dụng của sản phẩm sẽ giúp chúng ta xác định đó có thật là một sản phẩm thuốc hay là không.
Lấy ví dụ với một loại kem chứa retinol. Nếu thông tin trên sản phẩm chỉ tuyên bố “làm mềm da” (smooth out skin) hoặc “giảm sự xuất hiện của nếp nhăn” (reduce the appearance of wrinkles), đó được coi là mỹ phẩm. Nếu một sản phẩm khác tương tự có chứa retinol, tuyên bố “giảm nếp nhăn” (reduce wrinkles), đấy được xem là một loại thuốc. Và đó chính là cách mà các nhà sản xuất có thể bán thuốc hợp pháp giống như mỹ phẩm
Với dược mỹ phẩm thì lại là một vấn đề khác. Chúng là một thể loại mới, vẫn chưa có luật lệ dành riêng cho dược mỹ phẩm, trong nước lẫn quốc tế. Vì vậy dược mỹ phẩm thường bị khai thác lỗ hổng luật định để che dấu như là một dạng mỹ phẩm, từ đó bỏ qua tất cả những yêu cầu kiểm tra tốn kém và kéo dài.
Đúng là trên lý thuyết dược mỹ phẩm kém hiệu quả hơn thuốc, nhưng thực tế thành phần hoạt tính có chứa trong dược mỹ phẩm vẫn mạnh hơn cả mỹ phẩm. Đó là lý do tại sao nên cẩn thận khi lựa chọn dược mỹ phẩm. Lý tưởng nhất vẫn là nên mua dược mỹ phẩm từ các nhà sản xuất uy tín có chứng nhận y khoa và minh bạch các kết quả kiểm duyệt (nếu có thể) với sự tư vấn kỹ lưỡng bởi bác sĩ. Quan trọng nhất, chính bạn cũng phải nên có những hiểu biết nhất định và rõ ràng đối với các thành phần hoạt tính sẽ xâm nhập vào làn da của mình.
1. Có nên sử dụng dược mỹ phẩm?
Điều này tùy thuộc vào nhu cầu và mong muốn chăm sóc da của mỗi người. Những hãy biết rằng, bởi vì tác dụng mạnh của các thành phần có chứa trong dược mỹ phẩm, chúng không dành cho tất cả mọi người. Một tuýp dược mỹ phẩm có thể xóa nếp nhăn cho tất cả các cô bạn trong nhóm, nhưng cũng có thể sẽ không hiệu quả tý nào đối với bạn.
2. Những ai nên dùng dược mỹ phẩm?
Bất cứ ai nghiêm túc muốn điều trị các dấu hiệu lão hóa da, mụn, sẹo hay những tổn thương da…. Hãy biết rõ nhu cầu và tính chất làn da của riêng mình để nhận được kết quả tốt hơn và nhanh hơn, so với chỉ dùng mỹ phẩm thông thường một cách vô tội vạ từ mọi lời đồn và sự giới thiệu.
3. Và những ai không nên dùng?
Bất cứ ai có làn da nhạy cảm – Bởi có thể gây kích ứng và khiến da bị thương tổn nhiều hơn. Với thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi, đó có thể chưa là lúc cần đến dược mỹ phẩm bởi làn da vẫn còn khỏe mạnh và tái tạo tốt. Nếu muốn sử dụng dược mỹ phẩm, tốt nhất hãy tham khảo lời khuyên từ bác sĩ da liễu.
Nguồn:
Cosmeceuticals skincare benefits dangerous – Beautifulwithbrains
Cosmeceuticals – Medicinenet
