Thống kinh là gì? Thống kinh là một tình trạng đau bụng phổ biến mà nhiều phụ nữ gặp phải khi đến ngày hành kinh. Tuy nhiên, nếu cơn đau rất mạnh hoặc đi kèm với các dấu hiệu đáng lo ngại, đây là một vấn đề đáng quan tâm. Hiểu rõ về thống kinh không chỉ giúp bạn vượt qua những cơn đau này một cách nhẹ nhàng, mà còn phát hiện sớm các vấn đề về sức khỏe phụ khoa tiềm ẩn.
Thống kinh là gì?
Thống kinh là thuật ngữ để chỉ hiện tượng kinh nguyệt hàng tháng ở phụ nữ. Trong quá trình chu kỳ kinh nguyệt, khi trứng không được thụ tinh, niêm mạc tử cung bong tróc và được tống ra ngoài qua âm đạo, gây ra hiện tượng xuất hiện máu kinh. Quá trình này được điều chỉnh bởi các hormone sinh dục nữ và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể như tử cung, buồng trứng, âm đạo, vú và hệ thống thần kinh nội tạng.
Khi đến ngày hành kinh, phụ nữ thường có những cảm giác đau đớn xuất phát từ vùng bụng dưới, có thể lan lên ngực, gây khó thở hoặc xuống đùi và vùng kín. Sự đau đớn này có thể lan tỏa khắp bụng và thỉnh thoảng đi kèm với rối loạn tiêu hóa, đau lưng, đau đầu, sốt nhẹ, nhức nhối tay chân và thay đổi cảm xúc. Tất cả các cảm giác khó chịu này được gọi chung là thống kinh.
Nguyên nhân gây nên thống kinh
Thống kinh nguyên phát, còn được gọi là thống kinh vô căn, là một tình trạng đau bụng trong quá trình kinh nguyệt mà không tìm thấy nguyên nhân cụ thể. Các triệu chứng của thống kinh nguyên phát bao gồm đau bụng dưới hoặc đau co rút, có thể lan ra sau lưng hoặc mặt trong đùi. Thường thì đau bắt đầu trước khi có kinh và kéo dài trong vài ngày, có thể đi kèm với buồn nôn, ngất xỉu, tiêu chảy, đau đầu và sốt.
Nguyên nhân của thống kinh nguyên phát được cho là do co bóp quá mức của các cơ tử cung trong quá trình tống máu ra ngoài. Khi cơ tử cung co bóp quá mức, các cơ bị thiếu oxi và dưỡng chất, gây ra đau. Một số giả thuyết cũng cho rằng các độc tố thần kinh được giải phóng khi cơ thể căng thẳng do thấy máu kinh mà không được trang bị kiến thức cần thiết cũng có thể gây ra đau. Một số người cũng có thể bị ảnh hưởng bởi việc quan sát các phụ nữ khác có đau bụng khi kinh.
Thống kinh nguyên phát thường xảy ra ở phụ nữ từ khi bắt đầu có chu kỳ kinh nguyệt cho đến tuổi 30. Tuy nhiên, có nhiều phụ nữ trải qua thống kinh nguyên phát lặp đi lặp lại trong mỗi chu kỳ cho đến khi vào giai đoạn mãn kinh.
Thống kinh thứ phát là thống kinh có nguyên nhân hay bệnh lý cụ thể gây ra. Triệu chứng đau bụng trong thống kinh thứ phát có thể tương tự như thống kinh nguyên phát, nhưng đau thường xuất hiện trước kỳ kinh khoảng một tuần. Thời điểm xuất hiện thống kinh thứ phát thường muộn hơn so với thống kinh nguyên phát, thường xảy ra ở phụ nữ từ 30 đến 40 tuổi.
Các nguyên nhân gây ra thống kinh thứ phát có thể bao gồm lạc nội mạc tử cung, viêm tử cung, u xơ tử cung, polyp tử cung, ung thư tử cung, việc đặt vòng tránh thai, chít hẹp lỗ tử cung, dính nội mạc tử cung, tử cung dị dạng, u nang buồng trứng hay lạc vòng tránh thai. Cơ chế đau trong thống kinh thứ phát phụ thuộc vào từng bệnh lý cụ thể.
Để chẩn đoán nguyên nhân gây ra thống kinh thứ phát, bệnh nhân cần phải tham khảo ý kiến chuyên gia phụ khoa. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng và có thể yêu cầu các xét nghiệm hình ảnh để xác định chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Hậu quả của thống kinh
Thống kinh gây ra nhiều hậu quả và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của phụ nữ. Cơn đau kinh do thống kinh gây ra có thể ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt hàng ngày của phụ nữ.
Ngoài ra, thống kinh cũng có tác động đến tâm lý, khiến phụ nữ cảm thấy lo lắng, sợ hãi mỗi khi đến chu kỳ kinh nguyệt. Các triệu chứng như đau bụng, mệt mỏi, thay đổi tâm trạng, buồn nôn, chán ăn và khó ngủ cũng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ trong thời gian kinh nguyệt.
Điều trị thống kinh như thế nào?
Để điều trị thống kinh, theo y học hiện đại, điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra thống kinh. Đối với thống kinh thứ phát, việc tìm ra nguyên nhân cụ thể và điều trị nó sẽ giúp giảm triệu chứng. Đa số trường hợp, triệu chứng có thể được giảm qua điều trị nội khoa hoặc ngoại khoa, hoặc sử dụng các loại thuốc giảm đau.
Đối với thống kinh nguyên phát, việc giảm đau thông qua sử dụng thuốc giảm đau thông thường hoặc thuốc giảm đau an thần được sử dụng. Các phương pháp điều trị bằng nội tiết tố cũng được áp dụng.
Trong y học cổ truyền, việc điều trị thống kinh dựa trên từng trường hợp cụ thể. Thuốc thang được sử dụng tùy theo tình trạng bệnh như Huyết phủ trục ứ thang, Thanh nhiệt điều huyết thang, Ôn kinh thang, Tiểu ôn kinh thang, Đơn chi tiêu dao thang, Bát trân thang, Điều can thang.
Ngoài ra, cũng có các phương pháp điều trị không dùng thuốc như điện mãng châm, nhĩ châm, thủy châm, xoa bóp, chườm túi thảo dược và tăng cường dinh dưỡng. Các biện pháp dự phòng thống kinh bao gồm giải thích và chuẩn bị tâm lý cho con gái trước khi hành kinh lần đầu, duy trì vệ sinh cá nhân trong thời gian kinh nguyệt và thường xuyên thăm khám phụ khoa để phát hiện và điều trị các vấn đề phụ khoa.
