Chuyển Động Tịnh Tiến Là Gì? Chuyển Động Quay Của Vật Rắn

Trong chương trình vật lý 10, chuyển động tịnh tiến và chuyển động quay quanh trục cố định của vật rắn là những nội dung quan trọng của trong phần chuyển động cơ học. TheTips đã tổng hợp những kiến thức về nội dung này trong bài viết dưới đây. Các em hãy cùng theo dõi nhé!

Chuyển động tịnh tiến của vật rắn

Định nghĩa chuyển động tịnh tiến

Chuyển động tịnh tiến của một vật rắn là chuyển động trong đó đường thẳng nối hai điểm bất kì của vật luôn song song với chính nó.

Ví dụ về chuyển động tịnh tiến của vật rắn:

• Xe ô tô chuyển động trên đường.
• Đu quay có người ngồi trên chuyển động.
• Một vật chuyển động trên mặt phẳng.

Công thức tính gia tốc tịnh tiến của vật rắn

Trong chuyển động tịnh tiến, mọi điểm của vật đều chuyển động như nhau với cùng một gia tốc. Gia tốc của chuyển động tịnh tiến được xác định bằng định luật II Newton như sau:

begin{aligned} &vec{a}=frac{vec{F}}{m}     text{hay}     vec{F}=m.vec{a}\ &footnotesize text{Trong đó:}\ &footnotesize bull vec{a} text{là gia tốc của vật (}m/s^2).\ &footnotesize bull vec{F} text{là hợp lực của các lực tác dụng vào vật (N).}\ &footnotesize bull text{m là khối lượng của vật (kg).} end{aligned}​

Chuyển động quay quanh trục cố định của vật rắn

Các em cần ghi nhớ 3 đặc điểm chính của tốc độ góc và chuyển động quay dưới đây:

1. Khi vật rắn quay quanh một trục cố định thì mọi điểm của vật có cùng tốc độ góc của vật (ω). Nếu vật quay đều thì ω = const (tốc độ góc là hằng số). Vật quay nhanh dần thì ω tăng dần. Vật quay chậm dần thì ω giảm dần.
2. Mô-men lực tác dụng vào vật quay quanh một trục cố định làm thay đổi tốc độ góc của vật.
3. Mức quán tính trong chuyển động quay của vật rắn: 

• Khi tác dụng cùng một mô-men lực lên các vật khác nhau, tốc độ góc của vật nào tăng chậm hơn thì vật đó có mức quán tính lớn hơn và ngược lại. 
• Trong chuyển động quay quanh một trục, mọi vật cũng có mức quán tính giống như trong chuyển động tịnh tiến. Đại lượng đặc trưng cho quán tính của vật trong chuyển động quay gọi là mô-men quán tính của vật.
• Mức quán tính của vật quay quanh trục phụ thuộc vào khối lượng của vật và sự phân bố khối lượng đó đối với trục quay. Khối lượng vật càng lớn và phân bố càng xa trục thì mô-men quán tính càng lớn và ngược lại.

Nguồn: Chuyển Động Tịnh Tiến – Marathon Education