Bạc đạn là gì

Vòng bi hay bạc đạn chính là tên gọi của các loại ổ lăn. Đây chính là chi tiết truyền động cơ khí rất quan trọng. Xem thêm ý nghĩa thông số gối ráo của bạc đạn.

Bạc đạn là gì

Bạc đạn (tiếng Anh: rolling bearing) là một dạng của ổ trục, chịu tải trọng nhờ các con lăn (bi hoặc đũa) giữa hai vòng chịu lực (race). Chuyển động tương đối của hai vòng chịu lực giúp các con lăn di chuyển với lực ma sát trượt và ma sát lăn rất nhỏ.

Cấu tạo một ổ lăn thông thường gồm bốn bộ phận chính: vòng trong, vòng ngoài, bi (hoặc đũa lăn), vòng cách (bao quanh và giữ khoảng cách giữa các bi lăn). Vòng trong và vòng ngoài thường có rãnh để bi hoặc đũa lăn chạy. Vòng trong lắp với ngõng trục, vòng ngoài lắp với gối trục (vỏ máy, thân máy). Thông thường, chỉ vòng trong cùng quay với trục do tiếp xúc qua ngõng trục, còn vòng ngoài đứng yên. Tuy nhiên, cũng có một số thiết kế với vòng ngoài cùng quay với gối trục còn vòng trong đứng yên với trục (như trong ổ lăn của bánh xe ô tô).[2]

Ổ lăn ở xe đạp và một số thiết bị khác còn được gọi là vòng bi.

Phân loại

• Ổ bi đỡ một dãy
• Ổ bi đỡ chặn
• Ổ bi chặn đỡ
• Ổ bi đỡ lòng cầu hai dãy
• Ổ đũa đỡ trụ ngắn
• Ổ đũa côn
• Ỏ đũa đỡ lòng cầu hai dãy

Cấu tạo

Vòng bi bạc đạn có cấu tạo gồm 4 phần chính là vòng ngoài, vòng trong, con lăn và vòng cách. Trong đó:

Vòng ngoài được lắp cố định với vỏ máy móc và vòng trong được lắp cố định với trục máy. Tùy vào từng loại bi khác nhau mà phía bên trong của vòng bi sẽ có rãnh hình cầu hoặc hình trụ.

Con lăn của mỗi vòng bi khác nhau sẽ có hình dáng khác nhau như: con lăn hình cầu, hình trụ, hình côn,…

Vòng cách được sử dụng để định vị viên bi tại những khoảng cách cố định ở trong rãnh vòng bi. Thường thì vòng cách có 3 loại dựa vào chất liệu là vòng cách bằng thép, bằng nhựa và bằng đồng.

Chức năng

Vòng bi bạc đạn là chi tiết máy rất quan trọng bởi nó có nhiều chức năng và còn được ví như một trái tim của các máy móc. Dưới đây là các chức năng chính của vòng bi bạc đạn.

Chịu lực và chịu tải tốt

Đây là chức năng chính của vòng bi bởi chỉ cần 1 chiếc vòng bi là thiết bị máy móc có thể chống đỡ và chịu được các tác động về lực theo nhiều hướng khác nhau. Tuy nhiên cũng tùy vào cấu tạo mà mỗi loại vòng bi sẽ có các chức năng cho từng môi trường làm việc chuyên biệt để vòng bi có thể phát huy được chức năng tốt nhất.

Giảm ma sát giữa các bộ phận chuyển động xoay

Ma sát là lực tác động trực tiếp làm suy giảm nguồn lực ban đầu của máy dẫn đến năng suất lao động bị giảm đi. Nhờ có các vòng bi hỗ trợ giảm lực ma sát giúp cho nguồn lực  và tốc độ máy nhanh hơn.

Hỗ trợ xoay cho các bộ phận của máy

Các bạc đạn cũng hỗ trợ xoay cho các bộ phận của máy, giúp truyền chuyển động cho máy. Nhờ đó mà máy móc hoạt động liên tục và ổn định, không làm ảnh hưởng đến quy trình làm việc.